اعسار از هزینه دادرسی

حکم اعسار از هزینه دادرسی زمانی صادر می‌شود که خواهان بتواند ثابت کند که فاقد منابع مالی است یا به اموال خود دسترسی ندارد و به همین دلیل نمی‌تواند هزینه‌های دادرسی را پرداخت کند. روند و نحوه ارائه ادعای اعسار به این شکل است که فرد باید در حین ثبت دادخواست اصلی، ادعای خود مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز به دادگاه ارائه دهد و در جلسه اول با معرفی شهود به منظور اثبات ادعای خود اقدام کند.

هزینه دادرسی به مبلغی اطلاق می‌شود که افراد در فرآیند طرح دعوا و شکایت در محاکم قضایی باید پرداخت کنند. این هزینه بسته به نوع دعوا، چه کیفری و چه حقوقی، و همچنین بنا بر خواسته‌ها می‌تواند متفاوت باشد.

اگر دارایی یک شخص به اندازه کافی برای پوشش هزینه‌های دادرسی نباشد، آن فرد به عنوان معسر شناخته می‌شود، البته به شرط آنکه ادعای اعسار او مورد تأیید قرار گیرد. ادعای اعسار برای پرداخت هزینه دادرسی باید وفق شرایط خاص و با ارائه مدارک لازم صورت گیرد، در غیر این صورت مورد پذیرش دادگاه نخواهد بود.

بنابراین، در این مقاله ابتدا مفهوم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را توضیح می‌دهیم و سپس به بررسی شرایط آن خواهیم پرداخت. بعد از آن نیز با اشاره به مدارک لازم برای این درخواست، مراحل و روش ارائه اعسار را تشریح خواهیم کرد.

معنی اعسار از هزینه دادرسی

برای درک مفهوم اعسار از پرداخت هزینه‌های دادرسی، ابتدا لازم است که به تعریف واژه‌های اعسار و هزینه دادرسی بپردازیم. اعسار به معنای نیازمندی و فقدان مالی است و شخصی که وضعیت اعسار او ثابت شود، معسر نامیده می‌شود. در قانون کشور ما، معسر به فردی اطلاق می‌شود که به علت عدم دسترسی به اموال خود یا نداشتن دارایی، قادر به پرداخت دیون و هزینه‌های خود نیست.

هزینه‌هایی که افراد در جریان دادرسی ملزم به پرداخت آن هستند، شامل هزینه‌های مربوط به مدارک ارائه‌شده به دادگاه و هزینه احکام و قرارهای صادرشده می‌باشد. وقتی شخصی قصد دارد در مرجع قضایی اقامه دعوی کند، لازم است هزینه رسیدگی به آن دعوا را تأمین نماید. از جمله هزینه‌های دادرسی می‌توان به هزینه ثبت دادخواست، اعتراض به احکام غیابی، درخواست تجدیدنظر و همچنین هزینه‌های مربوط به وکالت‌نامه و اسناد اجرایی اشاره کرد.

مطالب مرتبط: هزینه دادرسی دعاوی ملکی

گاهی اوقات، فرد به دلیل عدم وجود دارایی و یا نبود دسترسی به اموالش، توان پرداخت هزینه‌های دادرسی را ندارد. در این شرایط، او می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه، ادعای خود را ثبت کند. پس از بررسی این ادعا، دادگاه تعیین می‌کند که آیا آن شخص معسر محسوب می‌شود یا خیر.

شرایط اعسار از هزینه دادرسی

پس از آشنایی با مفهوم اعسار از هزینه دادرسی، در این قسمت به بررسی شرایطی خواهیم پرداخت که فرد با داشتن آن‌ها به عنوان معسر شناخته می‌شود. برای اینکه قاضی دادگاه فردی را معسر بداند، باید شرایط زیر برقرار باشد:

1. دعوای مورد نظر باید مالی باشد؛ زیرا دعاوی غیرمالی هزینه دادرسی کمتری دارند و فقط در دعاوی مالی است که ممکن است هزینه‌ها به میزان قابل توجهی افزایش یابند.

2. هزینه دادرسی در دعوای مالی باید به اندازه‌ای باشد که فرد معسر به لحاظ عرفی نتواند آن را پرداخت کند.

3. فرد باید بدون دارایی‌هایی غیر از مستثنیات دین باشد؛ مستثنیات دین به اموالی اطلاق می‌شود که در صورت بدهکاری، طبق قانون نمی‌توان آنها را توقیف یا به فروش رساند.

4. شخص به طور موقت قادر به استفاده از اموال خود نباشد؛ در این حالت، فرد از لحاظ مالی توانایی پرداخت هزینه‌ها را دارد، اما در حال حاضر به اموال خود دسترسی ندارد.

مطالب مرتبط: نمونه دادخواست تقسیم ترکه متوفی

مدارک لازم برای اعسار از هزینه دادرسی

پس از تعریف مفهوم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی و بیان شرایط لازم برای ارائه درخواست اعسار به دادگاه، در این بخش قصد داریم به بررسی قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی پرداخته و مدارک مورد نیاز برای این درخواست را بررسی کنیم. طبق ماده 8 این قانون، فردی که ادعای اعسار دارد، باید مدارکی را به درخواست خود ضمیمه کرده و به دادگاه تسلیم نماید. این مدارک شامل موارد زیر است:

فهرست کاملی از اموال متقاضی اعسار، که باید شامل توضیحات دقیقی درباره تعداد، نوع و ارزش تمامی اموال منقول و غیرمنقول باشد؛

لیست تمامی وجوه نقدی که او به هر دلیلی در بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری داخلی و خارجی دارد، به همراه جزئیات دقیق حساب‌ها؛

اطلاعات مربوط به تمامی اموالی که او به هر شکل نزد اشخاص ثالث دارد و همچنین تمامی مطالبات او از این اشخاص؛

فهرست تمام نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگری در اموال مذکور، از یک سال قبل از ارائه درخواست اعسار؛

مدعی اعسار از هزینه دادرسی باید برای اثبات ادعای خود به شهادت شهود اتکا کند. به این منظور، باید گواهی کتبی حداقل دو شاهد را به درخواست اعسار خود اضافه کند. این دو شاهد باید زمانی را با مدعی اعسار سپری کرده و از وضعیت معیشتی او آگاه باشند تا بتوانند ادعای او را تأیید کنند.

در گواهی مذکور، علاوه بر ذکر هویت و محل اقامت شاهد، باید به مواردی مانند شغل، میزان درآمد و روش قانونی تأمین معیشت مدعی اعسار نیز اشاره شود. همچنین، همان‌طور که اشاره شد، شاهد باید در گواهی خود تصریح کند که اطلاعات کافی از وضعیت مالی مدعی اعسار دارد و تأیید کند که او به جز مستثنیات دین، هیچ مال قابل دسترسی برای پرداخت هزینه دادرسی ندارد.

مراحل بعد از رد دادخواست اعسار از هزینه دادرسی

در فهرست زیر، کلیه سوالات حقوقی مطرح‌شده در دادراه و پاسخ‌های وکلا به هر یک از این پرسش‌ها در زمینه “رد اعسار از پرداخت هزینه دادرسی، اعسار از هزینه دادرسی، هزینه دادرسی و پرداخت آن” قابل مشاهده است. با کلیک بر روی گزینه مشاهده، می‌توانید مشاوره‌های حقوقی وکلای عضو دادراه را در فرمت پرسش و پاسخ در این حوزه بررسی کنید.

سوال : با سلام و احترام. 1_ آیا فردی که از شخص دیگری شکایت مالی (طلب) دارد، می‌تواند درخواست اعسار از هزینه دادرسی کند؟ 2_ آیا تناقض در اظهارات گواه و خواهان (گواه؛ ادعا می‌کند که پول را به‌عنوان قرض پرداخت کرده و خواهان اعلام می‌کند که این پول به‌منظور شراکت در یک شرکت داده شده) موجب جرح و تعدیل می‌شود؟

جواب : با سلام و احترام و پوزش از وقت شما، از زحمات شما سپاسگزارم. اگر ممکن است پاسخ به‌طور جامع ارائه شود تا هیچ سوالی برای پرسش‌کننده در خصوص موضوع باقی نماند. از شما متشکرم.

مطالب مرتبط:  عوامل رافع مسئولیت کیفری

اعتراض به رای اعسار هزینه دادرسی

سوال : سلام. دادگاه تجدید نظر درخواست من برای معافیت از پرداخت هزینه دادرسی را با توجه به شواهد رد کرده و من را ملزم به پرداخت نموده است. آیا امکان دارد دوباره اعتراض کنم؟
جواب :شما ملزم به پرداخت هزینه دادرسی هستید و در صورت عدم پرداخت، درخواست شما رد خواهد شد. می‌توانید درخواست جدیدی را همراه با معافیت از هزینه دادرسی ارائه دهید.
سوال : سلام. من از فردی حدود 1.5 میلیارد تومان سفته دارم و برای دریافت 100 میلیون تومان اقدام کردم و موفق به جلب او شدم و به خاطر رأی غیابی او را به زندان انداختم. اما او در پی واخواهی و درخواست اعسار از هزینه‌های آن اقدام کرد. خوشبختانه، چون او در یک معامله 5 میلیاردی شرکت کرده بود و به این موضوع اعتراف کرد، درخواست اعسارش رد شد. برای باقی‌مانده مبلغ 1.4 میلیارد تومان نیز دادخواست ارائه دادم، که او دعوای تقابلی مطرح کرد و خواستار اعسار از هزینه‌های آن شد. با وجود ارائه مستندات و رأی قبلی دادگاه که اعسار او را رد کرده بود، قاضی محترم به دلیل زندانی بودن او و بر اساس قانون 504، با درخواست اعسار موافقت کرد. آیا با تجدیدنظرخواهی می‌توان به نتیجه مطلوبی رسید و درخواست اعسار او را رد کرد؟
جواب : سلام. وقتی پرونده به دادگاه بدوی بازگردانده می‌شود، اخطار رفع نقص برای پرداخت هزینه دادرسی به شما ابلاغ خواهد شد و شما باید ظرف 10 روز نسبت به پرداخت آن اقدام کنید. اگر برای پرداخت آماده‌اید، بهتر است سریع‌تر مراجعه کنید.

درخواست مشاوره

جهت دریافت مشاوره فوری با شماره 09127008369 تماس حاصل نمایئید.

09127008369

درخواست مشاوره

فرم درخواست

• نام و نام خانوادگی :*
• شماره موبایل :*
• نوع درخواست:
  • وکالت
  • مشاوره
• توضیحات

اعسار از هزینه دادرسی چگونه صورت می گیرد؟

به منظور پاسخ به سوالی درباره چگونگی و مراحل درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی، باید بیان کرد که فردی که ادعای معسر بودن از پرداخت این هزینه را دارد، می‌تواند درخواست خود را در حین رسیدگی به دعوای اصلی یا از طریق یک دادخواست مستقل به دادگاه مربوطه ارائه دهد. دادگاهی که صلاحیت بررسی این درخواست را دارد، همان دادگاهی است که برای رسیدگی به دعوای اصلی تعیین شده است. بنابراین، مراحل و نحوه درخواست اعسار از هزینه دادرسی به ترتیب زیر می‌باشد:

مطالب مرتبط: وکیل ملکی

نخست، فرد باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کند. پس از پایان فرآیند ثبت‌نام، لازم است دادخواست خود را در یکی از دفاتر خدمات قضایی به ثبت برساند.

نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که در این مرحله، شخصی که دادخواست را ارائه می‌دهد، موظف به پرداخت هزینه‌ها است. اگر فرد از نظر مالی در مضیقه باشد و نتواند به اموال خود دسترسی پیدا کند، باید در کنار دادخواست، اعلام اعسار نماید.

پس از انجام مراحل فوق و تشکیل نخستین جلسه دادگاه، مدعی اعسار باید شهود خود را به دادگاه معرفی کند تا شهادت دهند که وی واقعاً معسر است. اگر شهود تمامی شرایط لازم را داشته باشند و قاضی شهادت آنها را بپذیرد، حکم اعسار صادر می‌شود و فرد از پرداخت هزینه دادرسی معاف خواهد شد.

اما اگر به هر دلیلی، نظیر وجود نقص در اسناد ارائه شده یا عدم صلاحیت شهود، قاضی تشخیص دهد که فرد معسر نیست، او را ملزم به پرداخت هزینه دادرسی ظرف یک هفته می‌نماید. در صورتی که فرد نتواند هزینه را تأمین کند، دادخواست او رد خواهد شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اعسار از هزینه دادرسی، می‌توانید به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا بپیوندید. همچنین، گروه وکلای نصراللهی آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان در زمینه اعسار از هزینه دادرسی می‌باشد.

سوالات متداول

1- اعسار از هزینه دادرسی یعنی چه؟

2- شرایط اعسار از هزینه دادرسی چیست؟

3- نحوه اثبات اعسار در دادگاه چگونه است؟