هر ارش دیه چقدر است؟
هر ارش دیه چقدر است؟ + محاسبه ارش دیه در سال 1404
در نظام حقوقی ایران، دیه به عنوان یکی از مهمترین جبرانهای مالی برای آسیبهای بدنی و جانی شناخته میشود. اما وقتی آسیب واردشده، معادل کامل دیه نباشد، ارش دیه مطرح میشود. اگر میخواهید بدانید هر ارش دیه چقدر است و چگونه محاسبه میشود، این مقاله به زبان ساده و با استناد به قانون مجازات اسلامی و آخرین نرخهای سال 1404 ، همه نکات را توضیح میدهد.
ارش دیه چیست؟
ارش دیه خسارتی است که برای آسیبهای غیرکامل (جزئی) به بدن یا سلامتی فرد پرداخت میشود. برخلاف دیه کامل که برای قتل یا نقص عضو مشخص تعیین شده، ارش بر اساس میزان آسیب و نظر کارشناس قضایی محاسبه میشود.
مواردی که ارش دیه پرداخت میشود:
آسیبهایی که دیه مشخصی در قانون ندارند (مثل کبودی، شکستگی بدون نقص عضو).
کاهش عملکرد عضو (مثلاً کاهش بینایی چشم بدون کوری کامل).
آسیبهای روحی و روانی ناشی از ضرب و جرح (در برخی موارد).
فرم درخواست
نرخ هر ارش دیه چقدر است؟ (سال 1404)
ارش دیه بر اساس نرخ دیه کامل سالانه محاسبه میشود. در سال 1404، دیه کامل یک انسان مسلمان مطابق با اعلام قوه قضاییه ۶۰۰ میلیون تومان است.
فرمول محاسبه ارش دیه:
مثلاً اگر کسی در یک درگیری ۱۰٪ کاهش بینایی داشته باشد، ارش دیه او میشود:
جدول ارش دیه برای برخی آسیبهای رایج
| نوع آسیب | درصد ارش (تقریبی) | مبلغ ارش (تومان – ۱۴۰۳) |
|---|---|---|
| شکستگی بینی (بدون تغییر شکل) | ۵٪ | ۳۰ میلیون |
| کاهش ۲۰٪ شنوایی یک گوش | ۱۰٪ | ۶۰ میلیون |
| شکستگی دست (بدون نقص دائم) | ۱۵٪ | ۹۰ میلیون |
| آسیب روحی شدید (بنا بر نظر کارشناس) | ۱۰٪ – ۵۰٪ | ۶۰ تا ۳۰۰ میلیون |
| سقط جنین قبل از چهار ماهگی | ۵۰٪ دیه کامل | ۳۰۰ میلیون |
نحوه دریافت ارش دیه
طرح شکایت در دادگاه (با ارائه مدارک پزشکی).
تعیین درصد آسیب توسط پزشکی قانونی.
صدور حکم توسط قاضی بر اساس نظر کارشناس.
پرداخت توسط مسئول جرم (یا بیتالمال در موارد خاص).
تفاوت دیه و ارش دیه
| دیه | ارش دیه |
|---|---|
| مبلغ ثابت برای قتل یا نقص عضو مشخص | مبلغ متغیر بر اساس درصد آسیب |
| میزان آن در قانون تعیین شده | توسط کارشناس تعیین میشود |
| برای جرایم مانند قطع عضو یا قتل | برای آسیبهای جزئیتر |
سؤالات متداول درباره ارش دیه
۱. آیا ارش دیه برای آسیبهای روحی هم پرداخت میشود؟
بله، در برخی موارد مانند اضطراب شدید یا اختلالات روانی ناشی از حادثه، قاضی ممکن است ارش دیه تعیین کند.
۲. آیا ارش دیه نرخ ثابتی دارد؟
خیر، درصد آن بستگی به نظر پزشکی قانونی و قاضی دارد، اما مبنای محاسبه، دیه کامل همان سال است.
۳. اگر کسی از پرداخت ارش دیه خودداری کند چه میشود؟
با حکم دادگاه، اموال او توقیف میشود یا ممکن است حبس تعزیری برایش در نظر گرفته شود.
محاسبه ارش دیه یکی از موضوعات مهم در حقوق کیفری و قانون مجازات اسلامی است، مخصوصاً در حوادثی مثل تصادفات رانندگی، نزاع‌های فیزیکی یا آسیبهای بدنی که میزان خسارت دقیق و شرعی تعیین میشود.
در ادامه به زبان ساده و کاملاً دقیق توضیح می‌دهم که ارش دیه چیست، چگونه محاسبه میشود، چه فرمولی دارد و چه عواملی در تعیین آن مؤثرند.
۱. ارش دیه چیست؟ 🤔
ارش دیه در واقع میزان خسارت مالی است که برای آسیبهایی که در شرع و قانون مقدار مشخصی برای دیه ندارند، توسط کارشناسان پزشکی قانونی و قاضی دادگاه تعیین میشود.
به زبان ساده:
اگر فردی به کسی صدمه بزند و در قانون برای آن آسیب دیه مشخص نشده باشد، مبلغی به‌عنوان ارش تعیین میشود.
۲. تفاوت ارش و دیه کامل ✅
| ویژگی | دیه کامل 💰 | ارش 📌 |
|---|---|---|
| تعریف | مبلغی که برای آسیبهای مشخص در شرع و قانون تعیین شده است | مبلغی که برای آسیبهای فاقد دیه شرعی تعیین میشود |
| مبنای محاسبه | عدد ثابت و مشخص (بر اساس نرخ دیه سال) | براساس نظر کارشناس پزشکی قانونی و تأیید قاضی |
| مثال | قطع یک انگشت = ۱۰٪ دیه کامل | پارگی جزئی غضروف بینی = ارش (به نظر کارشناس) |
۳. نحوه محاسبه ارش دیه ⚖️
ارش دیه معمولاً بر اساس درصد آسیب واردشده به عضو نسبت به دیه کامل انسان تعیین میشود.
فرمول کلی محاسبه ارش:
مبلغ ارش=(100درصد آسیب)×میزان دیه کامل در همان سال
مثال عددی:
نرخ دیه کامل سال ۱۴۰۴ → ۹۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
اگر پزشکی قانونی تشخیص دهد که آسیب به بینی ۲٪ از دیه کامل است:
مبلغ ارش=۲%×۹۰۰,۰۰۰,۰۰۰=۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان
۴. چه کسی درصد ارش را تعیین می‌کند؟ 🧑⚖️
سه مرجع اصلی در تعیین ارش نقش دارند:
کارشناس پزشکی قانونی → درصد آسیب را تعیین می‌کند.
قاضی دادگاه → مبلغ ارش را بر اساس نرخ دیه اعلام می‌کند.
شاکی و متهم → می‌توانند به نظر پزشکی قانونی اعتراض کنند.
۵. عوامل مؤثر بر محاسبه ارش دیه 📌
چند فاکتور مهم در تعیین ارش نقش دارند:
✅ میزان و نوع آسیب واردشده
✅ محل آسیب (صورت، دست، پا و…)
✅ آثار ظاهری یا کارکردی عضو
✅ نرخ دیه کامل در همان سال
✅ نظر کارشناسان پزشکی قانونی
✅ تصمیم نهایی قاضی
۶. نرخ دیه کامل سال ۱۴۰۴ 🗓️
طبق آخرین بخشنامه قوه قضائیه در سال ۱۴۰۴:
دیه کامل انسان در ماه‌های غیرحرام: ۹۰۰ میلیون تومان 💰
دیه کامل در ماه‌های حرام (ذی‌القعده، ذی‌الحجه، محرم، رجب): ۱,۲۰۰ میلیون تومان ⚡
۷. مراحل گرفتن ارش دیه در دادگاه 🚗⚖️
اگر در تصادف رانندگی یا نزاع آسیب دیدید، برای دریافت ارش باید این مراحل را طی کنید:
مرحله ۱: ثبت شکایت
به دادسرا یا کلانتری مراجعه و شکایت خود را ثبت کنید.
مرحله ۲: معرفی به پزشکی قانونی
دادگاه شما را به پزشکی قانونی معرفی می‌کند تا میزان آسیب بررسی شود.
مرحله ۳: تعیین درصد آسیب
پزشکی قانونی درصد دقیق آسیب را مشخص می‌کند.
مرحله ۴: محاسبه مبلغ ارش
دادگاه براساس فرمول، مبلغ ارش را محاسبه و در حکم قید می‌کند.
مرحله ۵: پرداخت توسط مقصر
بیمه یا فرد مقصر موظف است مبلغ ارش را پرداخت کند.
۸. نکات مهم درباره ارش دیه 🔔
🔹 اگر صدمه باعث نقص عضو دائمی شود، ارش بیشتر میشود.
🔹 اگر بیمه شخص ثالث داشته باشید، شرکت بیمه ارش دیه را پرداخت می‌کند.
🔹 اگر آسیب بسیار جزئی باشد، ممکن است قاضی فقط خسارت جزئی تعیین کند.
🔹 اگر در ماه حرام صدمه ببینید، مبلغ ارش یک‌سوم بیشتر محاسبه میشود.
نتیجه گیری
ارش دیه جبران مالی برای آسیب های غیرکامل است که بر اساس درصد تأثیر آسیب و دیه کامل سال جاری (۶۰۰ میلیون تومان در ۱۴۰۳) محاسبه میشود. اگر قربانی یک حادثه یا درگیری هستید، با شکایت قضایی و تأیید پزشکی قانونی میتوانید ارش دیه دریافت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید