رفع توقیف ملک با قولنامه: راهنمای جامع و حقوقی
رفع توقیف ملک با قولنامه: راهنمای جامع و حقوقی
مقدمه
توقیف ملک یکی از چالش‌های حقوقی است که ممکن است برای بسیاری از مالکان پیش بیاید. در برخی موارد، افراد با استفاده از قولنامه اقدام به خرید یا فروش ملک می‌کنند، اما پس از مدتی ملک به دلایل مختلف توقیف می‌شود. سوال اصلی این است که آیا می‌توان با استناد به قولنامه، توقیف ملک را رفع کرد؟ در این مقاله، به بررسی شرایط و روش‌های رفع توقیف ملک با قولنامه می‌پردازیم.
قولنامه چیست و چه اعتباری دارد؟
قولنامه یک سند عادی (غیررسمی) است که بین خریدار و فروشنده امضا می‌شود و نشان‌دهنده توافق طرفین برای انتقال ملک است. اما برخلاف سند رسمی، قولنامه به‌تنهایی مالکیت قانونی ایجاد نمی‌کند. با این حال، در نظام حقوقی ایران، قولنامه می‌تواند به عنوان یک دلیل محکمه‌پسند مورد استناد قرار گیرد.
اعتبار قولنامه در دادگاه
اگر قولنامه به صورت محضری تنظیم شده باشد، اعتبار بیشتری دارد.
در صورت وجود شاهد و امضای طرفین، قولنامه می‌تواند در دادگاه به عنوان سند معتبر استفاده شود.
اگر خریدار بر اساس قولنامه اقدامات مالکانه (مانند تصرف، تعمیرات یا پرداخت هزینه‌ها) انجام داده باشد، دادگاه ممکن است به نفع او رأی دهد.
چرا ملک با وجود قولنامه توقیف می‌شود؟
توقیف ملک ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
بدهی فروشنده: اگر فروشنده به بانک، دولت یا افراد دیگر بدهکار باشد، طلبکاران می‌توانند ملک را توقیف کنند.
اختلاف بین خریدار و فروشنده: گاهی فروشنده پس از دریافت پیش‌پول، از انتقال سند خودداری می‌کند یا ملک را به شخص دیگری می‌فروشد.
حکم دادگاه: در صورت وجود دعوای حقوقی یا کیفری، ممکن است ملک توقیف شود.
رفع توقیف ملک با قولنامه: آیا ممکن است؟
بله، در برخی شرایط می‌توان با استناد به قولنامه، اقدام به رفع توقیف ملک کرد. روش‌های قانونی برای این کار عبارتند از:
1. طرح دعوی در دادگاه (اثبات مالکیت)
خریدار می‌تواند با ارائه قولنامه، شواهد پرداخت و اقدامات مالکانه، دادخواست اثبات مالکیت یا الزام به تنظیم سند رسمی را به دادگاه تقدیم کند.
اگر دادگاه حکم به نفع خریدار دهد، می‌تواند با ارائه رای دادگاه، توقیف ملک را رفع کند.
2. اعتراض به توقیف ملک
اگر ملک به دلیل بدهی فروشنده توقیف شده باشد، خریدار می‌تواند با ارائه قولنامه و مدارک پرداخت، اعتراض خود را به اجرای ثبت اعلام کند.
در این صورت، اگر ثابت شود که خریدار به حسن نیت ملک را خریداری کرده، ممکن است توقیف ملک لغو شود.
3. تنظیم سند رسمی و رفع توقیف
در برخی موارد، اگر فروشنده حاضر به همکاری باشد، می‌توان با تنظیم سند رسمی و پرداخت بدهی‌های احتمالی، توقیف ملک را برطرف کرد.
فرم درخواست
نکات کلیدی برای جلوگیری از توقیف ملک با قولنامه
قولنامه را محضری کنید: برای افزایش اعتبار سند، قولنامه را در دفتر اسناد رسمی ثبت کنید.
شاهد و امضا بگیرید: حضور حداقل دو شاهد معتبر می‌تواند از اختلافات آینده جلوگیری کند.
اقدامات مالکانه را ثبت کنید: اگر تعمیرات یا تغییراتی در ملک انجام می‌دهید، receipts و عکس‌ها را نگه دارید.
در اسرع وقت سند رسمی را تنظیم کنید: تا زمانی که سند رسمی منتقل نشود، خطر توقیف ملک وجود دارد.
توقیف ملک از طریق اداره ثبت
بستانکار اجرایی قادر است برای دریافت طلب خود، اقدام به توقیف اموال غیرمنقول، از جمله ملک نماید. این توقیف شامل خود ملک و همچنین هرگونه مازاد آن می‌شود و به روشی مشابه با توقیف اموال منقول صورت می‌گیرد. در صورتی که حدود یا بخشی از ملک مورد بازداشت محل منازعه باشد، این موضوع در صورت‌جلسه مربوط به بازداشت قید خواهد شد و به وضوح مشخص می‌شود که طرفین متنازع چه کسانی هستند و در کجا قرار دارند. اداره ثبت مکلف است پس از اطلاع‌رسانی درباره بازداشت ملک به متعهد و اداره ثبت، وضعیت و جریان ثبتی ملک را از اداره ثبت درخواست کند. اگر ملک به نام متعهد در دفتر املاک ثبت شده باشد، باید در دفتر املاک بازداشتی و در ستون ملاحظات قید شود. اما اگر ملک به نام شخص دیگری غیر از متعهد باشد، ثبت محل موظف است مراتب را به اجرا اطلاع دهد و اجرای احکام نیز اقدام به رفع بازداشت خواهد کرد. امروزه، در رویه ادارات ثبت، ابتدا درخواست بستانکار برای بازداشت پلاک ثبتی به اداره ثبت اعلام می‌شود و در صورت احراز مالکیت بدهکار، ملک بازداشت می‌شود. در غیر این صورت، مراتب به اجرا گزارش می‌شود تا بستانکار در جریان قرار گیرد.
رفع توقیف در دادگاه حقوقی
خریدار ملکی که بر اساس یک مبایعه‌نامه عادی به وی منتقل شده، در صورتی که ملک تحت بازداشت قرار گیرد و تاریخ انتقال آن پیش از توقیف باشد، می‌تواند با طرح دعوای اعتراض شخص ثالث، از دادگاه درخواست رفع توقیف ملک را نماید. این بازداشت ممکن است قبل از صدور حکم و به درخواست تامین خواسته (قرارداد توقیف) صورت گیرد. اما اگر بازداشت ملک بعد از صدور حکم قطعی و در مرحله اجرای احکام اتفاق بیفتد، خریدار قادر است دعوای اعتراض ثالث اجرائی را برای رفع بازداشت ملک در دادگاه ارائه دهد.از سوی دیگر، اگر تاریخ انتقال ملک بعد از توقیف باشد و امکان بازگشت آن وجود نداشته باشد، خریدار می‌تواند با وجود نظر مخالف، نسبت به طرح دعوای بطلان معامله به دلیل مستحق‌للغیر بودن مبیع و همچنین مطالبه قیمت روز ملک به علت مستحق‌للغیر بودن مبیع، علیه فروشنده اقدام کند.
رفع توقیف در دادگاه کیفری
خریدار ملک بازداشتی می‌تواند از مرجع توقیف کننده درخواست رفع توقیف نماید. در شرایطی که توقیف به وسیله دادسرا یا دادگاه کیفری انجام شده باشد، خریداری که دارای سابقه خرید اول است، می‌تواند دعوی اعتراض شخص ثالث را در رابطه با مالی که به خاطر ضرر و زیان شاکی خصوصی بازداشت شده، مطرح کند. همچنین در صورتی که ملک به شخص دیگری تعلق داشته باشد و فروشنده مالک آن نباشد (بر اساس رأی وحدت رویه شماره ۸۱۸ – ۱۴۰۰/۱۰/۷ دیوان عالی کشور)، امکان دارد نسبت به طرح دعوی ابطال معامله به علت مستحق‌للغیر بودن مبیع و همچنین درخواست قیمت روز ملک به خاطر مستحق‌للغیر بودن آن، علیه فروشنده اقدام کند.
جمع‌بندی
رفع توقیف ملک با قولنامه امکان‌پذیر است، اما نیاز به ارائه مدارک محکم و پیگیری حقوقی دارد. اگر شما هم با چنین مشکلی روبرو هستید، بهتر است با یک وکیل متخصص امور ملکی مشورت کنید تا از حقوق خود دفاع کنید.
سوالات متداول :رفع توقیف ملک با قولنامه
❓ آیا قولنامه می‌تواند جای سند رسمی را بگیرد؟
خیر، قولنامه فقط یک سند عادی است و مالکیت قانونی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند در دادگاه مورد استناد قرار گیرد.
❓ اگر فروشنده فوت کند، آیا قولنامه معتبر است؟
بله، ولی باید وراث فروشنده را به دادگاه دعوت کنید تا سند رسمی را تنظیم کنند.
❓ آیا می‌توان بدون دادگاه توقیف ملک را رفع کرد؟
در برخی موارد، با توافق طلبکار و فروشنده ممکن است، اما معمولاً نیاز به حکم دادگاه دارد.
برای اطلاعات بیشتر، با کارشناسان حقوقی مشورت کنید!
دیدگاهتان را بنویسید