طلاق در دوران عقد از طرف مرد
در این متن به طور مختصر و مفید، مراحل درخواست طلاق از سوی مرد از زمان تهیه دادخواست تا ثبت نهایی طلاق ارائه شده است.
- طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، حق طلاق به مرد داده شده است و او می‌تواند بدون نیاز به دلیل موجه، دادخواست طلاق را به نام خود و علیه همسرش به دادگاه تسلیم کند. برخی از حقوقدانان در تلاشند تا این سهولت در طلاق را به درخواست مرد محدود کنند، اما تغییرات قانونی در این زمینه هنوز به وقوع نپیوسته است.
- طلاق تنها در عقد دائم امکان‌پذیر است و در عقد موقت تقاضای طلاق از سوی مرد پذیرفته نمی‌شود. به عبارت دیگر، در عقد موقت مرد نمی‌تواند طلاق دهد مگر اینکه مدت زمان تعیین‌شده به پایان برسد یا او بخواهد آن را ببخشد، که در هر دو حالت نیازی به دادگاه نیست.
- این سوال مطرح می‌شود که آیا عدم رضایت زن بر فرآیند طلاق تاثیر می‌گذارد؟ پاسخ منفی است؛ زیرا مخالفت زوجه تنها می‌تواند مراحل طلاق را به تأخیر بیندازد، اما نمی‌تواند مانع صدور حکم طلاق شود. با این حال، حقوق مالی زن همچنان محفوظ است. حتی اگر مرد دلیل موجهی برای طلاق داشته باشد، این موضوع نمی‌تواند او را از پرداخت مهریه معاف کند. به عبارت دیگر، دلیل موجه مرد برای طلاق نمی‌تواند حق زن را در دریافت مهریه در دادگاه طلاق تحت‌الشعاع قرار دهد.
- حکم صادره از سوی دادگاه پس از دریافت دادخواست طلاق از طرف مرد، گواهی عدم امکان سازش نامیده می‌شود و مرد متقاضی طلاق باید ظرف ۳ ماه برای اجرای این حکم و ثبت آن به دفتر ثبت طلاق مراجعه کند؛ در غیر این صورت، این حکم اعتبار خود را از دست خواهد داد.
- پرونده طلاق، چه توسط مرد و چه زن آغاز شود، در صورت اعتراض به یک روند سه مرحله‌ای تقسیم می‌شود که شامل دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر استان و دیوان عالی کشور است. حتی اگر اعتراض زن غیرموجه باشد، ممکن است فرآیند طلاق تا یک سال به طول بینجامد. بنابراین، زمان طلاق از طرف مرد به شدت به اعتراضات طرفین، به ویژه زوجه، بستگی دارد و ممکن است از ۳ ماه تا یک سال و حتی بیشتر طول بکشد.
- اگر مرد وکالت طلاق از زن داشته باشد، می‌تواند از طریق طلاق توافقی و با استفاده از وکیل، به جدایی از همسرش بپردازد که در این حالت نیازی به حضور زوجه نخواهد بود.
نکات مراحل درخواست طلاق از طرف مرد
- در هر نوع طلاق، از جمله طلاق توافقی یا طلاقی که به درخواست یکی از طرفین یعنی مرد یا زن باشد، طبق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، قاضی دادگاه خانواده موظف است درباره مسائل مربوط به مهریه، اجرت المثل، نفقه و حضانت فرزندان، همچنین ملاقات و نفقه آن‌ها تصمیم‌گیری کند.
- در فرآیند درخواست طلاق از سوی مرد، دادگاه باید به هر یک از زوجین ابلاغ کند و از آن‌ها بخواهد که داور معرفی نمایند. امروزه داوری در پرونده‌های طلاق به یک رویه تشریفاتی تبدیل شده است، زیرا در بسیاری از موارد، نتایج داوری در حل و فصل اختلافات مؤثر نیست. علاوه بر این، نظر داوران برای دادگاه از اهمیت چندانی برخوردار نیست. ایده‌آل داوری این است که یک مرد متأهل از خانواده مرد و یک زن از خانواده زن برای ایجاد سازش تلاش کنند و در نهایت نظر خود را به دادگاه ارائه دهند، اما در عمل چنین مواردی نادر است.
- مردی که درخواست طلاق می‌دهد باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کند و در صورتی که همسرش نیز قبلاً در این سامانه عضو باشد، تمام ابلاغ‌ها به صورت الکترونیکی انجام خواهد شد. در هیچ شرایطی، حتی اگر رأی غیابی صادر شود، مهریه زن از بین نمی‌رود، مگر اینکه نزدیکی بین زوجین صورت نگرفته باشد که در این صورت مهریه در زمان طلاق به نصف تقلیل می‌یابد. همچنین، در صورتی که مرد به دلیل تدلیس زن درخواست فسخ نکاح کند، این موضوع از بحث طلاق خارج است، ولی امکان تقسیط مهریه وجود دارد.
- در نوع طلاقی که مرد درخواست‌کننده آن است، به آن طلاق رجعی گفته می‌شود. در این وضعیت، در مدت حدود سه ماه عده، مرد می‌تواند به همسرش رجوع کند و به این ترتیب طلاق لغو خواهد شد، مگر اینکه همسر دوشیزه یا یائسه باشد که در این صورت طلاق بائن محسوب می‌شود و امکان رجوع وجود ندارد. رویه دفاتر ثبت طلاق به این صورت است که ابتدا صورت‌جلسه طلاق رجعی تنظیم می‌شود و پس از پایان سه ماه عده، طلاق‌نامه صادر و شناسنامه‌ها مهر می‌شود.
- با توجه به قوانین جدید حمایت خانواده و اصلاحات در مقررات طلاق، در حال حاضر امکان جمع شرط نصف اموال (شرط تنصیف) با اجرت المثل وجود دارد و دادگاه‌های خانواده نیز به هر دو موضوع رأی می‌دهند. برای اطلاعات بیشتر درباره نحله و شرایط آن در صورت درخواست طلاق از جانب مرد، می‌توانید به لینک مربوطه مراجعه کنید.
- اگر مردی شرط تنصیف مندرج در عقدنامه را امضا کرده باشد، علاوه بر مهریه، موظف است تا نصف اموال موجودی که در طول زندگی زناشویی به دست آورده یا معادل آن را به همسرش واگذار کند. قاضی معمولاً به معادل ریالی رأی می‌دهد. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر درباره شرط تنصیف دارایی، به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
- در صورتی که مرد وکیلی داشته باشد، تمام مراحل طلاق به وسیله وکیل و بدون نیاز به حضور مرد انجام خواهد شد. اگر مرد مهریه را پرداخت نکرده باشد و دادگاه در این خصوص حکمی صادر نکرده باشد، در حکم طلاق، پرداخت مهریه نیز ذکر خواهد شد. اگر مهریه عند الاستطاعه باشد، پرداخت آن منوط به اثبات استطاعت مالی مرد از سوی زن است. اگر زن قبل از طلاق یا در حین رسیدگی درخواست مهریه از اداره اجرای ثبت کند، دادگاه طلاق می‌تواند به استناد آن از ورود به موضوع مهریه در حکم خودداری کند.
- اگر مهریه عند المطالبه باشد و قبلاً تقسیط نشده باشد، مرد می‌تواند پس از قطعیت حکم طلاق، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از تشکیل جلسه و شنیدن اظهارات طرفین، به تصمیم‌گیری در خصوص اعسار مرد خواهد پرداخت.
- حضانت فرزندان و نفقه آن‌ها بر اساس قانون و مصلحت کودک توسط دادگاه تعیین می‌شود و اثبات رابطه نامشروع زن یا سایر تخلفات او از وظایف زناشویی ارتباطی به مهریه ندارد.
- اگر در زمان رسیدگی به پرونده طلاق از جانب مرد، زوجین به توافقی درباره جدایی و مسائل مربوط به آن برسند، می‌توانند پرونده را به طلاق توافقی تبدیل کنند. در صورتی که قبلاً رأیی در خصوص اجرت المثل ایام زوجیت صادر نشده باشد، دادگاه با تعیین کارشناس، اجرت المثل را مشخص کرده و مرد را به پرداخت آن موظف می‌کند. در صورت عدم توان مالی شوهر، امکان تقسیط اجرت المثل مشابه مهریه وجود دارد.
گروه وکلای نصراللهی متخصص دعاوی خانواده. در تهران با ما تماس بگیرید…
درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد
متأسفانه امروزه بخش عمده‌ای از جدایی‌ها در دوران عقد رخ می‌دهد. این دوره به زمانی اشاره دارد که عقد نکاح رسمی شده است، اما زوجین هنوز زندگی مشترک خود را آغاز نکرده‌اند. با توجه به دلایل و عوامل این موضوع که خارج از حیطه تخصص وکیل است، از نظر حقوقی، مرد می‌تواند در هر زمانی به دادگاه خانواده مراجعه کرده و درخواست طلاق خود را ثبت کند. دادگاه صالح برای رسیدگی به این درخواست، محلی است که نشانی زوجه در آنجا قرار دارد. درخواست طلاق، خواه به صورت مستقیم از سوی زوج باشد یا از طریق وکیل، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود و برای این کار باید به این دفاتر مراجعه کرد.
فرم درخواست
مدارک لازم برای ثبت درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد
- عقدنامه
- شناسنامه
- کارت ملی
عقدنامه معمولاً در اختیار زن یا خانواده او قرار دارد. در این زمینه، مرد باید با همراه داشتن شناسنامه به دفتر ازدواجی که نکاح آن‌ها ثبت شده است مراجعه کرده و رونوشت آن را دریافت کند. بدون وجود عقدنامه یا رونوشت، امکان ثبت درخواست حقوقی وجود نخواهد داشت.
بر اساس ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، دادگاه موظف است در پرونده‌های طلاق، مسائل مالی و غیرمالی مربوط به زوجیت را مورد بررسی قرار دهد. اما در زمان عقد، موضوعاتی چون اجرت المثل، حضانت و نحله مطرح نیست و تنها مباحث مهریه و نفقه قابل بحث است. اگر نزدیکی بین زوجین صورت نگرفته باشد، مهریه ذکر شده در سند ازدواج به نصف کاهش می‌یابد و مرد موظف است در صورت درخواست طلاق، مهریه‌ای را که زن مستحق است پرداخت کند.
مطالب مرتبط: وکیل طلاق توافقی
ممکن است زن قبلاً ازدواج کرده باشد یا به هر دلیلی باکره نباشد و در این بین، میان زوجین در مورد وقوع نزدیکی اختلاف نظر وجود داشته باشد. به این معنا که شوهر ادعا کند نزدیکی انجام نشده و همسرش بگوید که این عمل واقع شده است. در این زمینه، قانون سکوت اختیار کرده است، اما بر اساس اصول فقهی، گفته همسر به همراه قسم در اولویت قرار دارد.
موضوع شرط تقسیم دارایی که در قراردادهای ازدواج ذکر شده، تنها با امضای شوهر معتبر است و در دوران عقد قابل اعمال نیست، زیرا شامل اموالی می‌شود که اولاً بعد از عقد به دست آمده و ثانیاً موجود باشد، مگر اینکه شوهر پس از برقراری نکاح مالی به دست آورده باشد. این موضوع نیز بحث‌برانگیز است، زیرا این دارایی در زمان زندگی مشترک عرفی به‌دست نیامده است.
برای کسب اطلاعات دقیق‌تر درباره حقوق مرد در دوران عقد یا الزامات زوجه به تمکین، می‌توانید به لینک‌های مرتبط مراجعه کنید.
به طور کلی، طلاق از طرف شوهر در دوران عقد به معنای عدم نزدیکی میان زن و شوهر مانعی ندارد و پرداخت نیمی از مهریه همچنان بر عهده شوهر باقی می‌ماند. نوع این طلاق بائن غیر مدخوله خواهد بود و بعد از آن، زوجین می‌توانند شناسنامه‌های خود را تغییر دهند.
طلاق از جانب زوج از نظر حقوق مالی مزیتی برای زوجه دارد؟
قانون به شوهر این اجازه را می‌دهد که در هر زمان، حتی بدون ارائه دلیل، به دادگاه خانواده مراجعه کند و درخواست طلاق همسرش را مطرح کند. این درخواست باید از طریق ثبت دادخواست در سامانه خدمات الکترونیک قضایی صورت گیرد. لازم به ذکر است که این قانون به طلاق از سوی شوهر در مورد مسلمانان مربوط می‌شود و سایر اقلیت‌های مذهبی که در قانون اساسی شناخته شده‌اند، مقررات خاص خود را دارند که دادگاه‌ها موظف به رعایت آن هستند.
مطالب مرتبط: وکیل خانواده
ممکن است این سوال مطرح شود که اگر زنی با درخواست طلاق شوهرش مخالفت کند یا قصوری در انجام وظایف زناشویی نداشته باشد، آیا دادگاه حکم طلاق را صادر خواهد کرد؟ پاسخ این است که مخالفت یا قصور زن تأثیری بر اصل طلاق ندارد، اما در این شرایط حقوق مالی خاصی برای زن به همراه خواهد داشت.
به این ترتیب، اگر شوهر شرط تنصیف دارایی را که به‌صورت کتبی در سند ازدواج ذکر شده امضا کرده باشد، تنها در صورتی می‌تواند همسرش را طلاق دهد که نیمی از دارایی‌هایی را که پس از ازدواج به دست آورده، به وی پرداخت کند. همچنین، تأمین نفقه زن در دوران عده طلاق بر عهده شوهر خواهد بود.
نخست اینکه، رویه دادگاه‌ها در بررسی پرونده‌های طلاق به این صورت است که در صورت درخواست اجرت المثل از سوی همسر زن، موضوع به کارشناسان ارجاع می‌شود تا ارزیابی‌های لازم انجام گیرد و در نهایت، در رای نهایی، شوهر موظف به پرداخت آن خواهد بود.
دوم اینکه، پرداخت کامل مهریه به عهده شوهر است، مگر اینکه زن دوشیزه نباشد. در این حالت، شوهر می‌تواند پس از صدور حکم طلاق، درخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد و تصمیم‌گیری در این مورد به عهده دادگاه خواهد بود.
سوم اینکه، اگر مرد در زمان عده فوت کند و طلاق ثبت شده باشد، همسر او حق ارث خواهد داشت.
نکته مهم: در صورتی که طلاق از سوی شوهر به دلیل قصور همسر در انجام وظایف زناشویی باشد، شرط تقسیم نصف دارایی شامل همسر نخواهد شد. این وضعیت به وضوح در موردی صدق می‌کند که مرد حکم تمکین همسر را دریافت کرده باشد.
نکته دیگر: اگر زن در دادگاه اعلام کند که بدون هیچ گونه چشم‌داشتی و به صورت رایگان در منزل کار کرده، حق دریافت اجرت المثل را نخواهد داشت.
طلاق زن بدون دلیل امکان پذیر است؟
بله، بر اساس قوانین کنونی، مرد می‌تواند بدون ارائه دلیل مشخصی درخواست طلاق کند. ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا عدم تفاهم یا عدم عشق به همسر می‌تواند به عنوان دلایل موجه برای طلاق محسوب شود. پاسخ مثبت است، اما در برخی موارد، دادگاه‌های ابتدایی ممکن است دلایل مرد را به دلیل مخالفت همسر، به عنوان دلایل قانع‌کننده‌ای تلقی نکنند و به همین دلیل حکم طلاق را صادر نکنند. با این حال، این قبیل آرای دادگاه‌های ابتدایی معمولاً در مراحل تجدیدنظر و دیوان عالی کشور مورد نقد و اصلاح قرار می‌گیرند. همچنین، باید به این نکته توجه داشت که پرداخت حقوق مالی زن در حکم طلاق از سوی مرد، توسط دادگاه مورد بررسی و لحاظ قرار خواهد گرفت.
طلاق زن ناشزه چگونه است؟
زنی که به طور غیرموجه از اطاعت و همکاری با شوهر خود سر باز می‌زند، به عنوان ناشزه شناخته می‌شود.
نمونه واضح ناشز بودن زن، صدور حکم تمکین و اجرای آن علیه اوست. ناشزه بودن به معنای نادیده گرفتن وظایف شرعی و قانونی نسبت به همسر است و این موضوع می‌تواند با شهادت شهود و اقرار به اثبات برسد. در مواقعی که زن ناشزه درخواست طلاق دهد، حق نصف دارایی شوهر شامل حال او نخواهد شد، اما مهریه همچنان برقرار خواهد بود.
رای دادگاه طلاق از طرف مرد چقدر طول میکشد؟
قانون آیین دادرسی مدنی تصریح کرده است که درخواست طلاق، چه از سوی مرد باشد و چه از سوی زن، امکان تجدیدنظر در دادگاه تجدید نظر استان و همچنین در دیوان عالی کشور را دارد.
بنابراین، ممکن است زن یا مرد، یا حتی هر دو نسبت به رأی صادره از دادگاه نخست (بدوی) اعتراض کنند. در این صورت، پرونده به دادگاه تجدید نظر مربوطه ارجاع می‌شود و پس از صدور رأی، امکان اعتراض به دیوان عالی کشور نیز وجود دارد. به همین دلیل، حتی اعتراض به رأی بدون دلیل موجه می‌تواند صدور رأی نهایی طلاق را به تأخیر اندازد. به همین خاطر، نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از زمان طلاق به درخواست مرد داشت، اما به‌طور تقریبی زمان بین ۴ ماه تا یک سال تخمین زده می‌شود.
اینکه آیا وکیل می‌تواند در کوتاه کردن مراحل اعتراض تأثیرگذار باشد، ممکن است مورد سوال باشد، اما پاسخ منفی است و حق اعتراض برای هر دو طرف محفوظ است.
مطالب مرتبط: وکیل طلاق
دیدگاهتان را بنویسید